Bosna Hersek'e Sanayi Ürünleri İhracatı

Bosna-Hersek’e ihracatımızda plastik ve plastikten mamul eşya, beyaz eşya, konfeksiyon ürünleri, demir

ve çelikten mamul eşya, motorlu kara taşıtları, halı ve benzeri yer kaplamaları en çok ihraç ettiğimiz

ürünler arasındadır.

Mobilya ve yan sanayi, inşaat malzemeleri, otomotiv yan sanayi, atölye tipi makineler, otel ve lokanta

donanımları, markalı hazır giyim, temizlik malzemeleri, ev dekorasyon ürünleri, sofra ve mutfak eşyası

başta olmak üzere pek çok sanayi ürünümüz için Bosna-Hersek iyi bir pazardır. Bosna-Hersek pazarında

birçok alanda firmalarımız için fırsatlar olup, firmalarımız distribütörlük vererek ya da doğrudan işyeri

açarak pazardan pay alabilirler.

Ağaç ve Ağaç Mamulleri

Bosna-Hersek’in toplam yüzölçümünün % 53’ü ormanlık alandır. Bu ormanlık alanın % 47’sini yetişkin

ağaçlar % 34’nü genç fidanlar ve % 19’nu boş ormanlık araziler oluşturmaktadır. Ağaç işleme sektörü,

Bosna-Hersek ihracatının % 25’ini, GSMH’nin % 10’nu ve istihdamın % 15’ini oluşturmaktadır. Ağaç

işleme sektörünün temel hammadde kaynağını oluşturan toplam ormanlık alanın % 40’nı kayın ve %

20’sini meşe ağaçları oluşturmaktadır. Dik ve yüksek bölgelerde bulunan ladin ve köknar geriye kalan

toplam ormanlık alanın % 20’lik bölümü oluşturmaktadır. Ormanlık alanların yaklaşık 4/5’i kamuya aittir.

Bosna-Hersek’te yaklaşık 1500 civarında ağaç işleme ve 50 civarında mobilya üretim tesisi bulunduğu

tahmin edilmektedir. Kereste ve mobilya gibi ağaç ürünleri yurt içi talebi az olduğundan üretimin büyük

bölümü ihraç edilmektedir. Ağaç mamülleri üretiminin yaklaşık % 60’ı ve mobilya üretiminin yaklaşık %

25’i ihraç edilmektedir.

Özelleştirilen kuruluşlardan Maglaj’daki Natron Kağıt Fabrikası, Kastamonu Entegre tarafından 2004

yılında satın alınmıştır. Kağıt ambalaj üretimi gerçekleştiren Natron Maglaj Fabrikasının satın

alınmasından sonra kurulan Natron Hayat firmasında, Kastamonu Entegre % 67 paya sahip olmuştur.

Bosna Hersek'in ağaç ve ağaç mamulleri ithalatı 2010 yılında 103 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Ağaç ve ağaç mamulleri ithalatının yapıldığı başlıca ülkeler Hırvatistan, Slovenya ve Avusturya'dır.

Türkiye'nin ithalattaki payı ise %1 oranındadır.

Cam ve Seramik İnşaat Malzemeleri

Bosna Hersek'in 2010 yılında seramik ürünler ithalatı yaklaşık 90 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

İthalat ağırlıklı olarak Hırvatistan, Sırbistan, İtalya ve Çin'den yapılmaktadır. Seramik yer ve duvar

karoları için talep yüksektir. Seramik karo ithalatında İtalya, Sırbistan, İspanya, Slovenya, Çin,

Hırvatistan ve Bulgaristan ürünleri talep görmektedir. Bulgaristan'ın hemen ardından gelen Türkiye'nin

payı ise %2.4 oranındadır. Lüks tasarımlı İspanyol ve İtalyan karoları Bosna Hersek pazarında büyük

talep görmektedir.

İthalatta Hırvatistan, Çin, Sırbistan, İtalya ve Türkiye en üst sıradadır. Türkiye'nin ithalattaki payı %8'dir.

İthalat çoğunlukla toptancılar tarafından yapılıp pazara dağıtılmaktadır. Pazarda toptancılar ithalatı

yapmakta ve müteahhitlere satmaktadırlar. Diğer sektörlerde olduğu gibi seramik sektöründe de

toptancılık en önemli dağıtım kanalıdır.

Bosna-Hersek’li büyük firmaları özellikle ithalatçı ve toptancı firmalar ülke ölçekleri küçük olduğundan

sadece bu ülkede değil aynı zamanda Hırvatistan, Sırbistan, Karadağ, Kosova olmak üzere bütün Balkan

ülkelerinde faaliyet göstermektedirler.

Doğal Taşlar

Mermer

Bosna Hersek’te az miktarda mermer rezervi bulunmaktadır. Talebin büyük kısmı ithalatla

karşılanmaktadır. 2010 yılında 1.5 milyon dolarlık mermer ithalatı yapılmıştır. Mermer en çok Makedonya,

Türkiye ve İtalya'dan ithal edilmiştir. Makedonya'nın ithalattaki payı %33 iken, Türkiye'nin %20

oranındadır. Türk doğal taş sektörü; çeşit ve rezerv zenginliği, sektör deneyimi, ham madde bolluğu,

deniz ulaşımında nakliye kolaylığı, dinamik sektör yapısı, kullanılan yeni teknolojiler ve geniş renk skalası

ile dünya doğal taş piyasasında önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde 80’nin üzerinde değişik yapıda,

120’nin üzerinde değişik renk ve desende mermer rezervi belirlenmiştir.

Bosna Hersek'de bazı mermer toptancıları, işlenmemiş mermer ithal edip atölye tarzı tesislerde işleyip

pazara sunmaktadırlar.

Mermer alıcılarının önemli bir bölümü için düşük fiyat çok önemli bir etkendir. Bosna-Hersek'de bej renkli

ürünlere olan talep daha fazladır. İş merkezlerinde kullanılmak üzere mermere yönelik önemli miktarda

talep bulunmaktadır. Büyük inşaatlar için yer ve duvar kaplamaları talep edilmektedir.

İthalat çoğunlukla toptancılar tarafından yapılıp pazara dağıtılmaktadır. Pazarda toptancılar ithalatı

yapmakta ve müteahhitlere satmaktadırlar. Diğer sektörlerde olduğu gibi mermer ve seramik

sektöründe de toptancılık en önemli dağıtım kanalıdır.

Halı

Bosna-Hersek'de halı üretimi olmamakla birlikte, boşnak halkın halı talebi ve halıya olan ilgisi büyüktür.

Bosna-Hersek halı pazarında Türk firmaları ve yabancı firmalar arasında yoğun bir rekabet

görülmektedir. Bosna-Hersek'in halı ithalatında Türkiye önde gelmekte olup, Türkiye'yi Sırbistan ve

Belçika takip etmektedir.

Hazır Giyim

Tekstil ve hazır giyim sektöründe 2005 yılından itibaren kotaların kalkmasından sonra Batı Avrupa’dan

Balkanlara ve Doğu Avrupa’ya kayan üretimden Bosna Hersek’te payını almıştır. Bosna Hersekli firmalar,

iç piyasa için de üretim yapmakla birlikte genellikle yabancı alıcılar için fason üretmektedirler. Yabancı

alıcılar, yerel üreticiye hazır giyim üretiminde kullanılacak kumaş vb. girdileri sağlamaktadır. İhracata

yönelik bu tür üretimlerde girdi ithalatında KDV istisnası bulunmaktadır.

Bununla birlikte, Bosna-Hersek’in iç tüketimini karşılayabilecek çeşitlilikte hazır giyim üretimi

bulunmamaktadır. Bu nedenle, tüketimin önemli bir bölümü ithalatla karşılanmaktadır. En fazla ithalat

yapılan ülkelerden birisi Türkiye’dir. Ülkemizden hemen hemen tüm hazır giyim ürünleri ithal

edilmektedir. Ülkemizden ithal edilen özelliksiz hazır giyim ürünleri genellikle bavul ticareti yoluyla

gerçekleştirilmektedir. Bosna Hersek'in örülmemiş giyim eşyası (GTİP No:62) ithalatı 2010 yılında 91

milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatta Çin, Türkiye ve Sırbistan başta gelmektedir. Türkiye'nin

ithalatta payı %18'dir.

Hazır giyim tüketimi nüfusa göre yüksek düzeydedir. Markalı ürünlere yoğun ilgi bulunmaktadır. Marka ve

kalite Boşnak tüketicisi için çok önemlidir. Markalı hazır giyim ve ev tekstili ürünlerine yönelik

mağazalaşma alanında ülkemiz firmaları için fırsatlar bulunmaktadır. Ayrıca, Bosna Hersek’in Türk tekstil

ve hazır giyim firmalarının en büyük pazarı olan Avrupa Birliği’ne yakın olması nedeniyle firmalarımızın bu

ülkedeki ortak yatırım imkanlarının değerlendirilmesi gerektiğine inanılmaktadır.

Markalı hazır giyim ve ev tekstili firmalarımızın bu ülkede mağaza açarak pazara girmeleri önerilmektedir.

Ayrıca, açılacak olan alış veriş merkezlerindeki mağazalar değerlendirilmelidir. Yerli ortaklarla birliktede

bu pazara girilebilir. Markalı hazır giyim firmalarımız “Yurt dışı mağaza-ofis yardımını” kullanarak bu

ülkede mağazalar açabilirler.

İnşaat Malzemeleri

Savaştan önce Bosna-Hersek’te büyük inşaat firmalarından oluşan güçlü bir inşaat sektörü

bulunmaktaydı. Bazı inşaat malzemeleri ürünleri üretilmekteydi. Beton, tuğla, çimento ve armatür üretimi

gerçekleştiriliyordu. Sektör, 2-3 büyük inşaat firmasının kontrolü altındaydı. Savaş nedeniyle bu firmalar

pazarlarını kaybetmişlerdir. Savaş sonrası dönemde, inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmaların

büyük çoğunluğu özelleştirilmiştir. Sektörde faaliyet gösteren önemli inşaat firmaları Krajina a.d. Bnaja

Luka, Hidrogradnja Sarajevo, Integral – Inzenjering i Niskogradnja Laktasi, Bosna D.D. Sarajevo, and

Vranica D.D.’dir.

Bosna-Hersek’te çimento üretimi talebi karşılayabilecek düzeyde değildir. 2010 yılında 39.4 milyon

Dolarlık çimento ithal edilmiştir. Nakliye avantajı nedeniyle çimento ağırlıklı olarak Hırvatistan’dan ithal

edilmektedir.

Bosna Hersek’te çeşitli inşaat malzemeleri üretilmekle birlikte talebin önemli bir bölümü ithalatla

karşılanmaktadır. Hırvat Nexe grup çatı malzemeleri üretmektedir. Ayrıca, tuğla ve kiremit üretimi

gerçekleştiren fabrikalar bulunmaktadır. Güçlü bir ağaç işleme sektörüne sahip olan ülkede çok miktarda

inşaat için marangozluk doğrama mamulleri üretilmektedir.

Bosna Hersek'in plastik inşaat malzemeleri ithalatında en önemli tedarikçilerin başında Türkiye

gelmektedir. Türkiye'yi Almanya ve Slovenya takip etmektedir. Türkiye'nin ithalattaki payı yaklaşık

%55'dir.

İthalat çoğunlukla toptancılar tarafından yapılıp pazara dağıtılmaktadır. Pazarda toptancılar ithalatı

yapmakta ve müteahhitlere satmaktadırlar. Toptancılık en önemli dağıtım kanalıdır.

Boya üretimi az miktarlarda gerçekleştirilmektedir. Boya pazarına halen Sloven firmalar hakimdir. Eski

Yugoslavya ülkelerindeki tüketicilerin Sloven ürünlerine yönelik alışkanlıkları bulunmaktadır. Örneğin

boyada tüketiciler 30-40 yıldır plastik boya alanında faaliyet gösteren Jupol boya markasını talep

etmektedirler. Sentetik, selülozik esaslı ürünlerde fırsatlar bulunmaktadır. Son zamanlarda boya

sektöründe Sırbistanlı firmalar düşük fiyatlı ürünlerle pazara girmeye başlamışlar. Çok kaliteli boya talep

edenler Caparol almaktadırlar. Bununla birlikte, bu markanın pazar payının düşük olduğu ifade 

edilmektedir. Ayrıca, pazarda az sayıda İtalyan markaları bulunmaktadır. Türkiye'nin ithalattaki payı

%0.4 gibi düşük bir orana sahiptir.

Silikon ve poliüretan köpük yalıtım malzemeleri çok miktarda tüketilmektedir.Üretim bulunmadığından

talep ithalatla karşılanmaktadır. Banyo malzemeleri, inşaat çelikleri, ısıtma boruları, seramik, boru,

plastik ürünler, plastik ve yeşil borular, bahçe malzemelerine ve demir çelik aksesuarlarına yönelik talep

bulunmaktadır. Bosna Hersek’te aydınlatma ürünleri üretimi bulunmadığı ifade edilmiştir. Talep ithalatla

karşılanmaktadır. Aydınlatma ürünlerinde Türk firmaları önemli bir pazara sahiptir. Özellikle büyük

perakende zincirlerinin ve bazı toptancıların mağazalarında Türk aydınlatma ürünleri bulunmaktadır.

Bosna Hersek'in aydınlatma ürünleri ithalatında Çin, Almanya, Slovenya ve İtalya başta gelmektedir.

Demir çelik inşaat ve inşaat aksamı ithalatında ise İtalya, Hırvatistan ve Sırbistan en üst sıradadır. 2010

yılında Türkiye'nin payı %1.8 oranındadır.

Diğer sektörlerde olduğu gibi inşaat malzemeleri sektöründeki firmalar da çevre ülkeleri kendi pazarları

olarak görmektedir. Ülkemiz firmalarının da ticaret ve yatırım faaliyetlerini planlarken bu faktörü göz

önünde bulundurmaları önerilmektedir.

Kimya Sanayi

Sanayi ve madencilik üretimi içerisinde kimya sanayinin payı yaklaşık % 6,5’tur. Kimya sanayi tuz, fosfat

ve kireç gibi inorganik hammaddeler ve kömür gibi organik hammaddelerden oluşmaktadır. En fazla

ihracat gerçekleştirilen sektörler arasında yer almaktadır. Kimya sanayi içerisinde en fazla inorganik

kimyasallar, ilaç ve medikal ürünler ihraç edilmektedir.

Bosna Hersek'in ilaç ithalatı 2010 yılında 288 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatta Slovenya,

Almanya ve İsviçre en üst sıradadır. Türkiye'nin ithalattaki payı %2 oranındadır.

Tuzla’da bulunan Lukavac Soda Fabrikası ise Şişecam Grubu’na ait Soda Sanayii A.Ş. tarafından 2006

yılında satın alınmıştır. Soda Sanayii A.Ş.’nin Bulgaristan’daki üretim ortaklığından sonra yurt dışındaki

ikinci büyük yatırımıdır. Satın almadan sonra kurulan yeni şirkette (Şisecam Soda Lukavac d.o.o.), Soda

Sanayii % 80, Fabrika Soda Lukavac (FSL) ise % 20 oranında paya sahip olmuştur.

Mobilya

Bosna Hersek köklü bir ağaç işleme geleneğine sahiptir. 19. yüzyılın ortalarından itibaren sektörde

büyük firmalar kurulmaya başlanmıştır. Bosna-Hersek’in toplam yüzölçümünün % 53’ü (2,7 milyon

dönüm) ormanlık alandır. Bu ormanlık alanın % 47’sini yetişkin ağaçlar % 34’nü genç fidanlar ve % 19’nu

boş ormanlık araziler oluşturmaktadır. Bosna-Hersek’in iç piyasası, ağaç ve kereste üretim kapasiteleri

için küçük olduğundan sektör ihracata yönelik faaliyet göstermektedir. Ağaç işleme sektörünün temel

hammadde kaynağını oluşturan toplam ormanlık alanın % 40’nı kayınlar ve % 20’sini meşe ağaçları

oluşturmaktadır. Dik ve yüksek bölgelerde bulunan ladin ve köknar geriye kalan toplam ormanlık alanın

% 20’lik bölümü oluşturmaktadır.

Ağaç işleme Bosna-Hersek’in en önemli sektörlerindendir. Bu sektörün potansiyelinin farkında

olunduğundan gerek hükümet gerekse de uluslararası kuruluşlar bu sektöre yönelik çeşitli projeler

yürütmektedirler. ABD Kalkınma Ajansı USAID tarafından Bosna-Hersek’in önemli potansiyelinin

bulunduğu ağaç işleme-orman ürünleri sektöründe kümelenme projesi yürütülmektedir. Bahse konu

kümelenme projesiyle ilgili bilgiler http://www.usaidcca.ba/?lang=eng internet adresinde yer almaktadır.

Ağaç işleme sektöründe en çok biçilmiş kereste ürünleri, inşaat için marangozluk doğrama mamulleri,

ahşap mobilya (özellikle ev mobilyası), kaplama ürünleri, mobilya ürünleri ve döşemelik mobilya

üretilmektedir. Genel olarak küçük firmalar inşaat için marangozluk doğrama mamulleri, ahşap mobilya

ve biçilmiş kereste üretimini gerçekleştirirken 50’den fazla çalışana sahip büyük işletmeler ise mobilya

ürünleri ve biçilmiş kereste üretimi gerçekleştirmektedirler. Ağaç işleme sektöründe en fazla kullanılan

malzemeler sunta, mdf, kütük, kereste, fırınlanmış kerestedir. Bu malzemeler, genelde ithalat yoluyla

karşılanmaktadır. Ağaç üretiminin % 60’ı ihraç edilirken mobilya üretiminin % 25’i ihraç edilmektedir.

Kereste, toplam ağaç işleme ihracatının % 50’sini oluşturmaktadır. Bununla birlikte mobilya üretimi ve

ihracatı artmaktadır. Başlıca ihraç pazarları, Almanya, Hırvatistan, Sırbistan, Karadağ, İtalya ve

İngiltere’dir. Bu sektörün yakın zamanda daha da gelişeceği beklenmektedir. Bu çerçevede bu sektöre

yönelik yan sanayi için önemli fırsatlar bulunmaktadır. Örneğin, mobilya yan sanayi, marangozluk

ekipmanları, ağaç işleme makinaları, mobilya boyaları gibi.

Bosna-Hersek’te yaklaşık 1500 civarında ağaç işleme ve 50 civarında mobilya üretim tesisi bulunduğu

tahmin edilmektedir. Sektörde faaliyet gösteren firmaların büyük çoğunluğunun kalite sertifikasına sahip

olmadıkları ifade edilmiştir. Ağaç işleme makinaları üretimi bulunmamaktadır. Ağaç işleme makinaları için

bıçak gibi yan sanayi üretimi mevcuttur. Tesislerin önemli bir bölümünde eski teknolojiye dayalı

makinalar kullanılmaktadır. Tesislerde, en çok Alman, Avusturya, İtalyan ve Türk makinaları

bulunmaktadır. Ağaç işleme sektöründe eski teknoloji ekipmanlar kullanan firmaların çoğu Türk

firmalarının ağaç işleme makinası üretiminden haberdar değildir.

Mobilya üretimi son yıllardaki atılım ile birlikte önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Mobilya üretiminin artması

ile birlikte mobilya yan sanayine yönelik talep oluşmuştur ve bu talebin önemli bir bölümü ithalatla

karşılanmaktadır. Mobilya üretiminde kullanılan kulp, askı, raf tutucu, mandal, kaplamalar, mobilya kenar

bantları, ithal edilmektedir. Ayrıca, mdf ve sunta üretimi bulunmadığından talebin tamamına yakın

bölümü ithal edilmektedir.

Ciddi bir mobilya üretimi olan ülkede ofis mobilyası üretimi azdır. Üretim daha çok ev mobilyalarına

yöneliktir. Özellikle büro malzemeleri kapsamındaki mobilya ürünlerine talep bulunmaktadır.

Bosna Hersek'in ofis mobilya ve aksesuarları ithalatı 2010 yılında 68 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

İthalatın yapıldığı önemli ülkeler ise Sırbistan, Polonya, Almanya ve Slovenya'dır. Türkiye'nin ithalattaki

payı %6 oranındadır. Oturmaya mahsus mobilya ithalatında ise Sırbistan, Çin ve İtalya en baştadır.

Türkiye'nin payı %4 oranındadır.

Otomotiv Ana ve Yan Sanayi

Otomotiv yan sanayi diğer sektörler gibi savaş nedeniyle tahrip olmuş sektörlerdendir. Bununla birlikte,

birincil metal üretimi, metal işleme, otomotiv tekstil ürünleri üretimi, araç montajı gibi alanlarda eski

düzeye ulaşmak için gelişmeler kaydedilmiştir.

Ana sanayi olarak bakıldığında, eski Yugoslavya döneminde Banja Luka ve Mostar’da otobüs

üretilmekteydi. Şu an bu fabrikalarda üretim yapılmamaktadır. Volkswagen ve Sloven Prevent firmasının

Saraybosna yakınında ortak bir montaj tesisi bulunmaktadır. Bu tesiste 30 yıldan uzun bir süredir üretim

yapılmaktadır. VW arabalarının Polo, Golf 5, Caddy, Passat ve Skoda Fabia ve Octavia modellerinin

montajı yapılmaktadır. Oto yan sanayi ithalatının önemli bir bölümü bu montaj fabrikasınca

yapılmaktadır. 4-5 yıl içerisinde montajda kullanılan parçaların % 40’nın yurt içi tedarikçilerden temin

edilmesi hedeflenmektedir.

Metal ve metal işleme endüstrisi Bosna Hersek’in en büyük ihracat sektörlerinden birisidir. Bu nedenle,

metal işleme sanayine dayalı otomotiv yan sanayi sektörü gelişmektedir. Oto yan sanayinde üretim

yapan 26 firma tarafından Alman teknik yardım kuruluşu GTZ’in de yardımıyla bir otomotiv kümesi

kurulmuştur. Otomotiv yan sanayinde faaliyet gösteren firmalar, fren parçaları ve sistemleri, dizel

motorlar, dişli kutuları, debriyajlar, turbo kompresörler, direksiyon sistemleri, rulmanlar, jantlar, esnek

borular, pompalar, yaylar, filtreler, şaftlar, akslar, dişliler, cıvatalar, somunlar, aküler ve susturucular gibi

çok çeşitli parçalar üretmektedirler.

Otomotiv yan sanayi ülkemiz firmaları için iş fırsatının bulunduğu önemli bir sektördür. Yerel üreticilerin

filtre, pompa gibi sınırlı sayıda ürünü pazarda az miktarda bulunmaktadır. Pazardaki yedek parça

ürünleri genellikle ithal ürünlerdir. Ayrıca, Volkswagen otomobil montaj fabrikası ve yerel üreticiler

tarafından bazı parçalar ithal edilmektedir. İthalatın bir kısmı bavul ticareti ile gerçekleştirilmektedir.

Sektörde, Türkiyeden bir oto cam firmasının temsilciliği bulunmaktadır.

Ticari araçlara olan talep, ticaret, turizm ve sanayi üretimine paralel olarak artmaktadır. Karayoluyla mal

taşımacılığı 2005 yılında Federasyon Bölgesinde (FBİH) % 27.2, Sırp bölgesinde (RS) % 101 oranında

artmıştır. 2006 yılının ilk yarısında, Sırp Bölgesinde % 27 ve Federasyon Bölgesinde % 16 olmak üzere

karayolu mal taşımacılığındaki artış devam etmiştir. Bu büyüme büyük oranda imalat sanayi ve

madencilik sektöründeki büyümeden kaynaklanmıştır. Hammadde ve imalat sanayi ürünlerinin

taşınmasında karayolu taşımacılığı yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, dış ticarette yoğun olarak

kullanılan Hırvatistan’ın Polce Limanı ile iç bölgelerdeki mal sevkiyatı karayolu taşımacılığıyla

yapılmaktadır. Bu nedenle, son yıllarda ticari araç satışları binek araç satışlarından daha hızlı artmıştır.

Ekonomide ticaretin payı arttığından ticari araçlara olan ihtiyaç artmaktadır. Ayrıca, toptancılar ithal

ettikleri malları ülke çapında TIR ve kamyonlarla dağıtımını yapmaktadır. Toplu taşımada genellikle

Mercedes ve Man markalı araçlar kullanılmaktadır. Her iki marka ticari araç Türkiye’de üretilmektedir.

Araç parkı küçük olup, 673.828 kayıtlı araç bulunmaktadır. 1000 kişi başına düşen motorlu araç sayısı ise

193'dür. AB ortalaması yaklaşık 508'dir. Skoda, Volkswagen ve Renault en fazla bulunan ticari araçlardır.

Binek otomobillerinin ortalama yaşı 13,5’tur. Reel gelirdeki artışa paralel olarak araç satışları da

artmaktadır.

Bosna Hersek'in 2010 yılında oto ana ve yan sanayi ithalatı 489 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Binek otomobilleri ithalatı 262 milyon dolar olup, ithalatta Almanya, Fransa ve Çek Cumhuriyeti en başta

gelmektedir. Türkiye'nin payı %3.4 oranındadır. 2010 yılında Bosna Hersek'in otobüs ithalatı 11 milyon

dolar değerine ulaşmıştır. İthalatta Almanya, Türkiye ve Portekiz ağırlıklı ülkelerdir. Türkiye'nin ithalattaki

payı %14 oranındadır. Yine aynı yıl Bosna Hersek'in oto yan sanayi ithalatı 79 milyon dolar olup,

ithalatta en önemli ülkeler Almanya, Sırbistan, İspanya, İtalya ve Çin'dir. Çin'in hemen ardından gelen

Türkiye'nin payı %3.4 oranındadır.

2010 yılında Türkiye Bosna Hersek'e 5.5 milyon dolar değerinde oto yan sanayi ihracatı

gerçekleştirmiştir. İhracatta en yüksek paya sahip olan ürün grupları kauçuktan dış lastikler, elektrik

akümülatörleri, kara taşıtları aksam parçaları, transmisyon milleri, kranklar, kara taşıtları için fren ve

servo frenler vb. aksam parçaları ile dizel yarı dizel motorlardır.

ETİKETLER:  Bosna Hersek , Bosna Hersek ihracat , Bosna Hersek sanayi ürünleri ihracatı ,

Bosna Hersek Cam ve Seramik İnşaat Malzemeleri ihracatı , Bosna Hersek Halı İhracatı