TÜRKİYE POMPA VE
KOMPRESÖRLER SANAYİİ

SEKTÖRÜN TANIMI

Sıvı pompa imalat sektörü, çeşitli sıvıları farklı amaçlarla basmak için çeşitli alanlarda

kullanılan muhtelif tip, model, tasarım ve büyüklükteki pompa ve aksamlarının üretimini

kapsamaktadır.

1 Ocak 2008 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan “AB Aktiviteye Göre Ürünlerin

İstatistiksel Sınıflandırılması Sistemi” ürün odaklı sınıflandırma esasına dayandığından

üretim miktarlarının belirlenmesinde kullanılmaktadır. TÜİK tarafından yayınlanan üretim

istatistiklerine ilişkin veriler bu sistem esas alınarak düzenlenmiştir.

Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı

veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity

Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, sektörel

değerlendirmeler için Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması (SITC Rev.3, Standart

International Trade Classification) kullanılmaktadır.

Pompa ve kompresörler, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 742 ve

743. bölümlerde sınıflandırılmıştır. Pompa ve kompresörlerin “AB Aktiviteye Göre Ürünlerin

İstatistiksel Sınıflandırılması Sistemi” (CPA:2009), SITC Rev.3 ve Armonize Sisteme göre

sınıflandırılması aşağıda verilmektedir.

CPA No: 28.13.12 (Yakıt, yağlama, soğutma ve beton harcı için pompalar), 28.13.12

(Sıvılar için diğer ileri geri pozitif yer değiştirmeli (deplasmanlı) pompalar), 28.13.13 (Sıvılar

için diğer dönel, pozitif yer değiştirmeli (deplasmanlı) pompalar), 28.13.14 (Diğer santrifüjlü

pompalar, sıvılar için; diğer pompalar), 28.13.21 (Vakum pompaları), 28.13.23

(Kompresörler, soğutma ekipmanları için), 28.13.24 (Hava kompresörleri (çekilebilir olması

için tekerlekli bir şasi üzerine monte edilmiş)), 28.13.26 (İleri geri yer değiştirmeli

(deplasmanlı) kompresörler), 28.13.27 (Dönel yer değiştirmeli (deplasmanlı) kompresörler

(tek veya çok şaftlı)), 28.13.28 (Diğer kompresörler), 28.13.31 (Pompa parçaları; sıvı

elevatörlerinin parçaları), 28.13.32 (Hava veya vakum pompalarının parçaları; hava veya

gaz kompresörlerinin parçaları, aspiratörlerin ve davlumbazların parçaları)

SITC No: 742 (Sıvı Pompalar), 743 (Kompresörler)

Armonize No: 8413 (Sıvı pompalar), 8414 (Kompresörler)

TÜRKİYE’DE ÜRETİM

yılından itibaren ülkemizde döküm teknolojisinin gelişmesine paralel olarak pompa imalatı

da hızla gelişmeye başlamıştır. Sektördeki büyük işletmeler az olup, genellikle orta ve

küçük işletmeler yer almaktadır. Türkiye çapında bölgelere göre en fazla işletme Marmara

ve Ege Bölgesindedir. Daha sonra Orta Anadolu Bölgesi gelmektedir. İl bazında

bakıldığında ise İstanbul, Konya ve İzmir en önemli şehirlerdir. Sektördeki firmalar Türk

Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği (POMSAD) çatısı altında toplanmışlardır. Bugün

POMSAD’ın 39 üyesi bulunmaktadır. Sektörde bazı pompa tiplerinde ihtisaslaşmış firmalar

olduğu gibi, ihracata yönelmiş, AR-GE çalışmalarına geçmiş kuruluşlar da bulunmaktadır.

Dalgıç pompada üretim yapan genellikle büyük kuruluşlardır. Kapasite artışları, darboğaz

giderme ve modernizasyonunun yanı sıra tevsi kapasiteler niteliğindedir.

pistonlu ve vidalı kompresörler üretildiğini görmekteyiz. Hava kompresörleri konusunda az

sayıda firma, Hollandalı ve Alman lisansör firmaların teknolojik desteğiyle üretimin yanısıra

kendi tasarımları olan ürünler de üretmektedirler. Pistonlu ve vidalı tip kompresörlerin

emek yoğun ürünler olması ülkemizi bu alanda avantajlı kılmaktadır. Bazı firmalarımız

doğrudan lisansör firmalara satış yaparak kalite ve fiyat konusunda kendilerini

kanıtlamışlardır.

Küçük ve orta ölçekli işletmeler sektörde ağırlıklı paya sahiptir. Ülkemizde pek çok küçükorta

büyüklükteki tesis “atölye tipi” üretimle imalat yapmaktadır. Üretim miktarları düşük

olup, işgücü kalifiye değildir. Maliyetler düşük, fakat kalite de düşüktür. Giderek dışarıya

açılan büyük/orta firmalarda ise üretim CNC (Bilgisayarlı Sayısal Kontrol) tezgahlara

dayanmaktadır. Üretim hatları minimum stok/maksimum işçi verimi/sürekli kalite kontrole

göre düzenlenmektedir. Kapasite/üretim miktarları giderek artmaktadır. Son yıllarda

sektörde önemli gelişmeler olmuş, büyük firmalarda pompa üretimleri, AB ülkelerindeki

teknolojiye paralel bir gelişme yaşamıştır. Yapılan yatırımlarda hedefler ihracatı

öngörmüştür. Tesislerde CNC tezgahlar büyük çapta kullanılmaya başlamıştır. Ayrıca,

mühendislik hizmetlerinin yoğun olduğu özel pompalar da üretilmektedir.

ISO 500 Listesinde Yer Alan Pompa Üreticisi Firmalar

2010 yılı 500 büyük  Firma

218 Hema Endüstri A.Ş. İstanbul

315 Baymak Makina San. Ve Tic. A.Ş İstanbul

429 Samsun Makina San. A.Ş. Samsun

Kaynak: İstanbul Sanayi Odası

Son yıllardaki en önemli gelişmelerden biri AR-GE çalışmalarının devlet desteği ile ulaştığı

boyuttur. Birçok firma ürünlerini geliştirmek amacıyla AR-GE projeleri hazırlamış ve

TÜBİTAK ve/veya TTGV desteği almıştır. Özellikle büyük ölçekli bazı firmalar ürün

performanslarını yükseltmişler ve maliyetlerde önemli oranda tasarruf sağlamışlardır.

Enflasyon ve ekonomik kriz bu sektörde de daralmaya yol açmış, talepte dalgalanma,

fiyatlarda istikrarsızlık yaşanmıştır. Kredi maliyetlerinin yüksekliği, maliyetlerde finansman

giderlerini de arttırmıştır. Sektörün ihracata yönelmesi, pompa üretim miktarlarında artışa

ve kapasitelerin büyümesine olanak sağlayacaktır.

CE işareti, Avrupa Birliği’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde hazırlanan Yeni

Yaklaşım Direktifleri kapsamına giren ürünlerin bu direktiflere uygun olduğunu ve gerekli

bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE

işareti, ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde insan can ve mal güvenliği, bitki ve

hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, diğer bir ifadeyle ürünün güvenli bir ürün

olduğunu gösteren bir işarettir. CE işareti, Avrupa Birliği’nin uyulması mecburi olan

mevzuatı kapsamında yer alan bir işaret olduğu için AB üyesi ülkelerde ve Türkiye’de

piyasaya arz edilecek olan ürünlerin bu işareti taşıması zorunludur. (CE İşareti ile ilgili

detaylı bilgi için bakınız: www.sanayi.gov.tr (AB Teknik Mevzuat Sistemine İlişkin Genel

Bilgi, CE İşareti), www.dtm.gov.tr (AB Teknik Mevzuatı ve CE İşareti) ve www.igeme.gov.tr

(Mevzuat ve Prosedürler, İhracatta Pratik Bilgiler, CE Uygunluk İşareti ))

TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETi

İhracat 

Sektörün toplam ihracatı (sıvı pompalar ve kompresörler) 2011 yılında, 2010 yılına göre

%24 oranında artmış ve 718,5 milyon dolara ulaşmıştır. 

DÜNYA TİCARETİ

İhracat

 ABD, AB ve EFTA ülkelerinde sektör ürünleri talebi yüksektir ve pazar kararlı bir biçimde

gelişme göstermektedir. Dalgıç pompada 30.000 adet/yıl, santrifüj pompada 80.000-

100.000 adet/yıl kapasiteler optimal miktarlardır. Böylece birim maliyetler düşmekte,

bilgisayarlı üretim tezgâhları verimli çalışabilmektedir. Ayrıca, AB ülkelerinde işletme

başına üretim miktarları yüksektir. Böylece CAD/CAM (Bilgisayar Destekli

Tasarım/Bilgisayar Destekli İmalat) sistemleri ve otomatik malzeme yükleme stoklama

donanımları ile modern teknoloji uygulanmaktadır. Kalıp ve ürün tasarımları ile malzeme

tasarrufu yapılmakta, yeni malzemeler seçilmekte, ürün performansları arttırılabilmektedir.

AB ülkelerinde AR-GE çalışmaları süreklilik kazanmıştır. Cironun %2,5-5’i AR-GE’ye

ayrılmaktadır. 

AB ülkelerinde, elektrik, yakıt ve doğal gaz gibi girdilerin fiyatları ülkemizden daha ucuz

olup, bu avantaj maliyetleri etkilemektedir. 

İthalat 

Pompa-Kompresör Dünya İthalatı (GTİP No: 8413, 8414, Değer :Milyon ABD $)

İthalatçı ülkeler :ABD,ÇHC,Almanya

Etiketler :pompa kompresör dünya ithalatı , pompa kompresör ihracatı , pompa kompresör üretimi