İnşaat Malzemeleri Dış Ticareti

TÜRKİYE’DE ÜRETİM

1990'ların başında ekonomideki gelişmeye paralel olarak inşaat malzemeleri

sanayisi de olumlu gelişmeler göstermiştir. Bu dönemde inşaat malzemeleri üretimi ve

ihracatında düzenli artışlar görülmüştür. Ancak 1990'lı yılların ortalarında başlayan yurt içindeki ve yurt

dışındaki ekonomik krizlerin 2001 yılına kadar devam etmesi sektörün iç ve dış

piyasalarda talep daralmaları ile karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. 2002 yılından

itibaren kriz ortamından kurtulan ekonomi ile birlikte inşaat malzemeleri sektörü yeniden

hareketlenmeye başlamıştır. ABD’de finansal piyasalarda başlayan krizin dünyaya

yayılarak oluşturduğu küresel ekonomik krizin 2008 yılında Türkiye’de de hissedilmeye

başlaması ile 2008 yılına kadar sürekli büyüyen inşaat sektöründe büyüme yerini

küçülmeye bırakmıştır. 2010 yılında tekrar toparlanmaya başlayan inşaat malzemeleri

sektöründe, inşaat sektöründe yakalanan yüksek büyüme rakamlarının da etkisi ile 2011

yılında büyüme trendini devam ettirmiştir.

2011 yılının 3. çeyreğinde inşaat sektörünün büyüklüğü 15 milyar TL'yi aşmıştır. Sektörün

yılın 2. çeyreğinde %13,4 olan büyüme performansı kısmi bir gerilemeyle 3. çeyrekte

%10,6 olmuştur.

Çeşitli mal ve hizmet üretimi ile yakın ilişkisi olan ve bünyesinde yoğun bir işgücü

barındıran Türkiye inşaat sektöründe yaklaşık 1,9 milyon kişi (çalışan nüfusun yaklaşık %

6,9’u) çalışmaktadır. 2011 yılında Türk müteahhitlik şirketleri 43 farklı ülkede yaklaşık 19,6

milyar dolar değerinde 450 proje üstlenmişlerdir.

Türkiye, temel inşaat malzemeleri üretimi ve ihracatı açısından dünyanın sayılı ülkeleri

arasındadır. Özellikle çimento, inşaat demiri, demir-çelik inşaat aksamı ve ürünleri, plastik

ve alüminyum inşaat malzemeleri, seramik, cam, boya, mermer, kablolar, elektrik

malzemeleri ve ısıtma-soğutma cihazları, vb. ürünler yüksek üretim miktarıyla iç talebi

karşılamakla kalmayıp kalitesi ile uluslararası pazarlarda rekabet avantajı elde etmektedir.

Çimento

Türkiye’de 2011 yılı sonu itibariyle 48’i entegre, 19’u öğütme olmak üzere toplam 67

çimento fabrikası bulunmakta olup, Türk çimento sektöründe 15 bin’den fazla kişi

çalışmaktadır. 2011 yılının ilk 11 ayında çimento üretimi geçen yılın aynı dönemine oranla

%1,81’lik artarak 58,5 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.

Bu dönemde üretilen çimentonun yaklaşık %18’i ihracata gitmiştir. Yine bu dönemde iç

satışlarda %9 büyüme yaşanırken ihracatta %24 oranında daralma yaşamıştır.

2010 yılında Türkiye 1,1 milyar $’lık ihracat ile dünyada en fazla çimento ihracatı yapan

ülke olmuştur. Türk çimento sektörü 2011 yılında ise 914 milyon dolar değerinde ihracat

gerçekleştirmiştir. Başlıca ihraç pazarları Irak, Suriye, Rusya, Brezilya ve İsrail’dir.

Demir-Çelik

 

Demir-çelik sektörü sadece inşaat malzemeleri alanında değil otomotiv, elektronik, gemi

inşa gibi pek çok alanda üretime ve gelişime katkısı olan bir sektördür. Türkiye, 2011

yılında 34,1 milyon tonluk ham çelik üretiminde bulunmuştur. Sektörde 29 firma faaliyet

göstermekte olup, 35.000’in üzerinde kişi istihdam edilmektedir.

İnşaat sektöründe yoğun şekilde kullanılan demir-çelik uzun ürünleri (çubuk, profil) ihracatı

2011 yılında 6,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu alandaki başlıca pazarlarımız BAE,

Irak, Singapur, Mısır ve İsrail’dir.

Türkiye, inşaat sektörüne yönelik her türlü boru ve bağlantı parçaları ve döküm parçaları

üretmektedir. Türkiye demir çelik boru ve bağlantı parçaları ihracatı 2011 yılında 1,8 milyar

dolara yaklaşmış olup, bu alandaki başlıca pazarlarımız ABD, Irak, Çek Cumhuriyeti,

İngiltere ve Romanya’dır.

Cam 

Dünya cam sektörü global ekonomiye paralel bir gelişmeyle yılda ortalama % 2-4

düzeyinde büyümektedir. Dünya cam üretiminin yaklaşık 120 milyon ton düzeyinde olduğu

tahmin edilmektedir. Bu üretimin % 45’ini cam ambalaj, % 37’sini düz cam, % 4’ünü cam

ev eşyası, % 3’ünü cam elyaf ve % 10’unu diğer camlar oluşturmaktadır. Toplam üretimin

% 34’ü Asya, % 30’u Avrupa, % 29’u ABD ve % 6’si diğer bölgelerde gerçekleştirilmektedir.

Ülkemiz cam sanayinin yurtiçi üretim kapasitesi yaklaşık 4,3 milyon tondur. Cam

sektöründeki istihdam sayısı 20 bin civarındadır. Ülkemiz üretim kapasitesinin yaklaşık

%90’ı Şişecam tarafından karşılanmaktadır.

Türkiye cam inşaat sektörüne yönelik cam ürünleri ihracatı 2011 yılında 2010 yılına göre

%5 oranında artarak 124,1 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Cam ürünlerinin en fazla

ihraç edildiği pazarlar Irak, Azerbaycan, İsrail, Türkmenistan ve Rusya Federasyonu’dur.

Seramik 

Türkiye seramik kaplama malzemeleri sektöründe dünya üretiminin %3,2’sini, Avrupa

üretiminin ise % 11’ini karşılamaktadır. Türkiye 160 milyon m² düzeyindeki yurtiçi pazar

büyüklüğü ile seramik karo tüketiminde dünyanın 11. büyük pazarı konumundadır. Ayrıca,

Türkiye 17 milyon adet üretimi ile Avrupa’nın en büyük seramik sağlık gereci üreticisi

ülkesidir.

 

Seramik kaplamalar sektöründe 24 firma, seramik sağlık gereçleri sektöründe ise 40 üretici

firma faaliyet göstermektedir. Sektörde yaklaşık olarak 30 bin kişi istihdam edilmektedir.

Sektörde yer alan firmalar modernizasyon yatırımları ile teknolojilerini sürekli olarak

yenilemişler ve bu süreç içinde Türkiye seramik kaplama sektörü dünya standardını

yakalayarak dünya ölçeğinde kaliteli ürün üretir duruma gelmişlerdir.

Türk seramik ürünleri ihracatının büyük bir kısmını inşaatlarda yer ve duvar kaplaması

olarak kullanılan seramik kaplamalar oluşturmaktadır. Seramik kaplama malzemeleri

ihracatı 2011 yılında bir önceki yıla göre % 11,5 artarak 521 milyon dolar olarak

gerçekleşmiştir. Türk seramik kaplama malzemelerinin en fazla ihraç edildiği ülkeler İsrail,

İngiltere, Almanya, Irak ve Azerbaycan’dır. Seramik sağlık gereçleri sektörü ihracatı ise

2011 yılında bir önceki yıla göre % 14 artarak 178 milyon dolar olmuştur. En fazla seramik

sağlık gereçleri ihracatı yapılan ülkeler Almanya, İtalya, Fransa, İngiltere ve Irak’tır. 

Doğal Taşlar
 

Dünyanın en zengin mermer yataklarının bulunduğu Alp kuşağında yer alan Türkiye, 5,1

milyar m3 –13,9 milyar ton muhtemel mermer rezervine sahiptir. Bu değer 15 milyar m3

olduğu tahmin edilen dünya rezerv toplamının %33’üne karşılık gelmektedir. Türk doğal

taş sektörü; çeşit ve rezerv zenginliği, sektör deneyimi, ham madde bolluğu, deniz

ulaşımında nakliye kolaylığı, dinamik sektör yapısı, kullanılan yeni teknolojiler ve geniş

renk yelpazesi ile dünya doğal taş piyasasında önemli bir yere sahiptir.

Sektörde yaklaşık 1.500 adet doğal taş ocağı, fabrika ölçeğinde faaliyet gösteren 2.000

kadar tesis, orta ve küçük ölçekli 9.000 atölye faaliyet göstermektedir. İstihdam edilen kişi

sayısı 300.000 civarındadır.

2011 yılında ise doğaltaş ihracatı bir önceki yıla göre %6,6 artarak 1,7 milyar dolar olarak

gerçekleşmiştir. 200 farklı ülkeye ihracat yapılan doğal taş ticaretinde Çin, ABD, Irak,

Suudi Arabistan ve İngiltere ihracatımızda ilk sıralarda yer alan ülkeler olmuştur.

 

Plastik İnşaat Malzemeleri 

Son yirmi yıl içinde plastik inşaat malzemelerinde, özellikle de plastik kapı ve pencere

üretimi ve tüketiminde büyük bir artış olmuştur. 2010 yılı plastik mamul üretimi 5,5 milyon

ton olarak gerçekleşmiştir. Plastik inşaat malzemeleri ile ilgili olarak; sektörde 5.000’in

üzerinde firma bulunmakta ve 200 binin üzerinde kişi çalışmaktadır.

Plastik inşaat malzemeleri ihracatı 2011 yılında % 19 artarak 1,1 milyar dolar olmuştur.

Sektörde ihracat yapılan başlıca ülkeler Irak, Rusya Federasyonu, Azerbaycan,

Türkmenistan ve Gürcistan’dır. 

Boya 

Türkiye boya sektörü 2010 yılı sonu itibarı ile iç ve dış pazarlardaki ekonomik büyüklüğü

2,5 milyar dolara ulaşmıştır. Sektör, bu büyüklüğü ile Avrupa genelinde altıncı büyük boya

üreticisi olma sıfatını taşımaktadır. Dünya genelinde gerçekleşen 35 milyon tonluk üretimin

ortalama %2’sini gerçekleştiren Türk boya sanayi, son yıllarda başta Orta Doğu, Yakın

Doğu, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Kafkaslar olmak üzere çok geniş bir coğrafyada

sektörel ihracatı geliştirme yönündeki çabalarını sürdürmektedir. Sektörde yaklaşık 600

firma faaliyet göstermekte olup, yaklaşık 200 bin kişi istihdam edilmektedir.

İnşaat boyaları ihracatı 2011 yılında % 16,4 artarak 364 milyon dolara ulaşmıştır. Sektörde

ihracat yapılan başlıca ülkeler Irak, İran, Azerbaycan, Romanya ve Gürcistan’dır.

Türkiye ormancılık sektöründe yaklaşık 8.000 firma faaliyet göstermektedir. 2010 yılında

12,6 milyon m3 üretim gerçekleştiren sektör yaklaşık 300.000 kişiyi istihdam etmektedir.

Türkiye ahşap inşaat malzemeleri ihracatı, ağaç ve orman ürünleri ihracatının yaklaşık

%10’unu oluşturmaktadır. Ağaçtan inşaat malzemeleri ihracatı 2011 yılında bir önceki yıla

göre % 13,5 artarak 423 milyon dolara ulaşmıştır. Sektörde ihracat yapılan başlıca ülkeler

İran, Irak, Türkmenistan, Azerbaycan ve Gürcistan’dır. 

TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ

İhracat

2000 ve 2001 yıllarında Türkiye’de yaşanan ekonomik krizler sonucu iç piyasada talebin

azalması ile inşaat malzemesi sektörü ihracata çok daha fazla ağırlık vermeye başlamıştır.

Kriz sonrası ekonominin toparlanmaya başlaması inşaat malzemesi sektörünü de olumlu

yönde etkilemiş, 2002 yılından itibaren sektör ihracatı yükselme eğilimine girmiştir. 2002

yılında 4,1 milyar dolar olan inşaat malzemeleri ihracatı, yılda ortalama % 34 oranında

artarak 2008 yılında 23,5 milyar dolara ulaşmıştır. 2009 yılında ise ekonomik krizin de

etkisiyle inşaat malzemeleri ihracatımız bir önceki yıla oranla yaklaşık % 33 oranında

azalarak 15,7 milyar $’a gerilemiştir. 2010 yılında tekrar toparlanan inşaat malzemeleri

sektörü 16,4 milyar $ ihracat gerçekleştirmiştir. 2011 yılında inşaat malzemeleri ihracatı

yaklaşık %20 artışla 19,7 milyar $ olarak gerçekleşmiştir.

Sektör ihracatında demir-çelik ürünleri yaklaşık 10 milyar dolarlık değeriyle en büyük grubu

oluşturmaktadır. Bu grup içinde en çok ihraç edilen ürünler demir-çelik çubuk, profil ve

teller (6,2 milyar dolar) ile demir-çelik borulardır (1,8 milyar dolar). İkinci sırada ise 1,5

milyar dolar ile yalıtımlı kablolar gelmektedir. Plastik inşaat malzemeleri grubu ise 1,2

milyar dolarlık ihracatı ile üçüncü büyük gruptur.

İnşaat malzemeleri 2011 yılında 200 ülkeye ihraç edilmiş olup başlıca pazarlar Irak,

Almanya, BAE, İngiltere ve ABD’dir. 

İthalat

2009 yılında 5,4 milyar dolar olan inşaat malzemeleri ithalatı 2010 yılında yaklaşık % 26

oranında artarak 6,8 milyar dolara ulaşmıştır. 2011 yılında ise % 29 artarak 8,8 milyar $

olarak gerçekleşmiştir.

 

Sektörün 2011 yılı ithalatında demir-çelik ürünler 2,2 milyar dolarlık değeriyle en büyük

grubu oluşturmaktadır. Isıtma ve soğutma cihazları 1,1 milyar dolar ile ikinci, elektrik

malzemeleri 1,1 milyar dolar ile üçüncü büyük gruptur.

 

2011 yılında 176 ülkeden inşaat malzemeleri ithal edilmiş olup ithalat yapılan başlıca

ülkeler Çin, Almanya, İtalya, Fransa ve İspanya’dır.

DÜNYA TİCARETİ

2010 yılında inşaat malzemelerinin dünyadaki toplam ithalatı, 2009 yılına göre %14

oranında artarak 648 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. İnşaat malzemeleri içerisinde

Dünya’da en büyük pazara sahip ürün grubu demir-çelik grubudur. Aydınlatma cihazları,

elektrik malzemeleri ve ısıtma soğutma cihazları ürün grupları ise pazar büyüklüğü

açısından dikkat çeken diğer önemli ürün gruplarıdır. Sektörde ABD, Almanya, Çin, Fransa

ve Kanada en fazla ithalat yapan ülkelerdir. 

KAYNAKLAR

• Boya Sanayicileri Derneği - BOSAD

• Türkiye İstatistik Kurumu – TÜİK

• Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Derneği - GYODER

• Türkiye Müteahhitler Birliği – TMB

• Türkiye Seramik Federasyonu – SERFED

• İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği - IMSAD

• Demir Çelik Üreticileri Derneği - DCUD

• Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği – TALSAD

• Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği

• International Trade Center – ITC

• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

• Yapı-Endüstri Merkezi – Türk Yapı Sektörü Raporu 2011

ETİKETLER : İnşaat malzemeleri , boya ihracatı , ağaç ürünleri ihracatı , inşaat malzemeleri dış ticaret, seramik ihracatı , cam ihracatı ,çimento ihracatı