Türkiye'de ve Dünyada Tohum Dış Ticareti

 Etiketler  : tohum ihracatı  ,Türkiye tohum üretimi , dünya tohum üretimi , dünya tohum ithalatı , 

tohumculuk dış ticaret ,Türjkiye'nin tohum ihracatı,yağlı tohum ihracatı,sebze tohum ihracatı

Tohumluklar tarımsal üretimin temel girdilerinin başında gelmekte olup, kaliteli

tohum kullanımı, verimi ve üretimi artırmasının yanı sıra daha dayanıklı, daha

az maliyetli ve rekabet gücü yüksek ürünlerin elde edilmesi bakımından büyük

önem taşımaktadır. Ülkemizde sebze sektörünün temelini oluşturan tohum

sektörü son 25 yılda büyük gelişme göstermiş, bir yandan yurt içi tohumluk

üretimini artırmak, diğer yandan da yerli tohumculuğumuzun geliştirilmesi

konusunda özel sektör tarafından önemli çalışmalar yapılmıştır. Gıda, Tarım ve

Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde bugün itibariyle kamu ve özel

sektör tarafından yapılan ıslah çalışmaları sonucunda elde edilen yerli

çeşitlerin tohumluk piyasamızdaki payı yıllara göre ortalama % 35-40 arasında

değişmektedir.

Bu oranında ise önümüzdeki 5 yıl içerisinde de %50’ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Kavun, biber gibi

bazı önemli sebze türlerinde ise bu oran %80’lerin üzerine çıkmıştır. Ayrıca, ülkemizde ticarete konu olan

toplam tohumluk arzının yaklaşık %20 kadarının ithalat yoluyla karşılandığı tahmin edilmektedir. Bu

ithalatın % 70-80’i doğrudan bitkisel ürün yetiştirmede “girdi” geri kalanı ise iç veya dış pazarlar için

“sertifikalı tohumluk” üretmede “ara malı” olarak kullanılmaktadır. Tohumluk üretiminde özel sektörün

payının yıllar itibarıyla artmaktadır. 2005 yılında toplam tohumluk üretiminin %45’ini özel sektör

karşılarken, 2009 yılında %62’sini karşılamaktadır. Hibrit ayçiçeği, hibrit mısır, patates, soya ve sebze

tohumluğunun 2005 yılından bu yana neredeyse tamamını özel sektör üretmektedir.

 2005 yılında buğday tohumluğunun %89’u kamu tarafından karşılanırken 2009 yılında %55’e düşmüştür.

Arpa tohumluğunun üretiminde ise, kamunun payı 2005 yılında %78 iken 2009 yılında %51’e düşmüştür.

Türkiye’de 2010 yılında en fazla üretimi yapılan tohumluk buğday olmuştur. Sertifikalı buğday tohumu

üretimi 2005 yılına göre %79 oranında artarak buğday tohumluğu ihtiyacının %59’unu karşılamaktadır.

Yıllar itibarıyla tohumluk üretim miktarları incelendiğinde, bazı tohumlukların üretimi artarken bazılarının

ülkenin o yıl ki üretim durumuna göre azaldığı gözlenmektedir. 2005 yılına göre 2010 yılında üretimi en

fazla artan tohumluk cinsi soya (%8,9) olmuştur. 2010 yılındaki toplam tohumluk üretimine bakıldığında

ise, 2005 yılına göre %50 oranında artış görülmektedir.

DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE TOHUM DIŞ TİCARETİ

Uluslararası Tohum Federasyonu (ISF) 2009 yılı tohum raporunda 7,7 milyar dolar değerinde olan dünya

tohum ihracatında, önde gelen ülkelerin sırasıyla Hollanda (%17), ABD (%15,4) ve Fransa (%15) olduğu

belirtilmiştir. Hollanda 163 bin ton tohumluk ihracatı yaparken, ABD 244 bin ton, Fransa ise 340 bin ton

ihracat yapmıştır. Dünya toplam tohumluk ihracat miktarı ise 2.207.938 tondur. 7,6 milyar dolar değerinde

olan dünya tohumluk ithalatında ilk sırayı alan ülkeler ABD (%10), Fransa (%9) ve Hollanda (%8)

olmuştur. Miktar bakımından ise 2009 yılında dünya tohumluk ithalatı 2.310.731 ton olarak

gerçekleşmiştir.

ABD 161 bin ton, Fransa 143 bin ton ve Hollanda 137 bin ton tohumluk ithal etmiştir. 2002 yılında 22,6

milyon dolar olan toplam tohum ihracatımız 2011 yılında bir önceki yıla göre %18,7 artışla 118 milyon

dolara ulaşmıştır. İthalatımız ise %12,1 azalarak 183,7 milyon dolara düşmüştür. 2012 yılı Ocak ayı

itibariyle tohum ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre %5,8 düşüşle 14,7 milyon dolar, ithalatı ise %19,6

düşüşle 16,1 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Dış ticaret verilerinde en sevindirici gelişme ise

ihracatın ithalatı karşılama oranında yaşanmış, 2009 yılında anılan oran %43 iken 2011 yılında %64’e

yükselmiştir.

 Miktar ve değer bakımından ihracata en fazla konu olan ürünler :

(Değer: Milyon ABD $) Tohumluk Değer Payı (%) 

Ayçiçeği Tohumu (Tohumluk) 50,9 43,2
Mısır (Tek Melez; Tohumluk) 23,4 19,8
Pamuk Tohumu (Tohumluk) 9 7,6
Kabak Tohumları 5,2 4,4
Domates Tohumu 4,3 3,7
Soğan Tohumu 2,7 2,3

Miktar ve değer bakımından ithalata en fazla konu olan ürünler:

(Değer: Milyon ABD $)  Tohumluk Ürünler Değer Payı

(%) Domates Tohumu 52,1 28,4
Hıyar Tohumu 13,7 7,5
Rep/Kolza Tohumları (Diğer) 11,4 6,2
Mısır (Tek Melez; Tohumluk) 10,8 5,9
Kabak Tohumları 8,6 4,7
Biber Tohumu 8,5 4,6

2011 yılı itibariyle ülkemizin en fazla tohumluk ihraç ettiği ülkelerden ilk sırayı

16,4 milyon dolarlık değeri ile toplam tohumluk ihracatının %13,9’unun yapıldığı

Rusya Federasyonu, 2.sırayı 16,2 milyon dolar ve %13,8 pay ile İtalya, 3. sırayı 15,6

milyon dolar ve %13,2 pay ile Ukrayna almaktadır.