Rusya'ya Organik Ürünler İhracatı

3.1.1. Yurtiçi Talep 

Pek çok Rus tüketici organik ürün satın almayı tercih etmektedirler. 2005 yılında, bir

Pazar araştırması firması olan Comcon, şehirlerde yaşayan Rusların % 56’sının “eco ürünler”

için daha fazla ödemeye hazır olduğunu tespit edilmiştir. (Eco ürünler ilaç kalıntısız

anlamında kullanılmıştır.) 2007 yılında şehir nüfusunun yaklaşık 103 milyon olduğu

düşünüldüğünde hemen hemen 50 milyon kişi organik ürünlerle ilgilenmektedir.

Sağlıklı gıdalar (Healthy Food) için daha fazla ödemeye, düşük gelir seviyesindeki

kişilerin % 37’si, yüksek gelir seviyesindeki kişilerin ise % 78’i razı bulunmaktadır.

Bir pazarlama ajansı olan “CUS Consulting” Ekim 2005’de yaptığı bir araştırmada

büyük süpermarket müşterilerinin % 65’inin katkı maddesi ihtiva eden ürünleri satın almayı

reddettiğini saptamıştır.

Rusya’da organik ürünlere olan talep artmaktadır. Comcon’a göre, 2000 yılından 2005

yılına gelindiğinde Moskova’da organik ürünler satın almak için daha fazla ödeme yapmaya

istekli olan tüketicilerin Moskova’da % 21 oranında, tüm yurt çapında ise % 10 oranında

arttığı saptanmıştır.

Süpermarket sahipleri, karar alırken organik ürünlere karşı artan talebi göz önünde

bulundurmaktadırlar. “Grunwald” (Moskova’nın tek her şey organik marketi) ikinci marketini

Moskova’nın ortasında, üçüncüsünü ise üst düzeye hitap eden ve şehir dışında yer alan bir

yerde açmayı planlamaktadır. “Globus Gurmet” (Moskava ve St. Petersburg’da yüksek gelir

grubuna hitap eden bir süpermarket) Rusya’da 1 milyonun üzerinde nüfusa sahip şehirlere

açılmayı planlamaktadır.

3.1.2. Organik Ürün Tüketici Profili

Geçmişte Rus tüketiciler fiyata çok fazla duyarlıydılar. Ancak, günümüzde artan gelir

düzeyi yeni bir grup ortaya çıkarmıştır ve bu grup, sağlıklı ürünler satın almak için daha çok

harcamaya meyillidirler. Comcon’a göre “eco” ürünlerin en önemli tüketici kitlesi aşağıda

belirtilmektedir: 

– 45 yaş arasında olanlar

Eğitim düzeyi yüksek olanlar

Orta sınıf Moskova ve St. Petersburg’da ikamet eden kişiler

Aşağıda yer alan faktörler ise tüketicilerin organik ürünler talebini etkileyen unsurlardır:

Daha yüksek harcanabilir gelir Sağlık ile ilgili kaygılar Çocuklarının sağlığı ile ilgili kaygılar Ücretsiz tıbbi hizmetlerin

azalması Bioteknoloji ürünü gıdalarla ilgili olumsuz bilgi yayımı

Paketlenmiş ürünlerdeki sağlıksız bileşenlerle ilgili yapılan olumsuz bilgi yayımı

Konvansiyonel tarım ile ilgili olumsuz bilgi yayımı Organik yaşam biçiminin moda olduğu ile ilgili olarak Batı

,kültüründen gelen yayınlar Rusya’da yaşayan yabancı uyruklu kişiler organik ürünlere olan talebi artırmaktadır.

Örneğin, Grunwald müşterilerinin % 10’unu yabancı uyruklular oluşturmaktadır.

3.1.3. Organik Ürün Arzı

Rusya, yurt içinde satılan organik ürünlerin büyük kısmını ithal etmektedir. Vitrina

Yayınevi’ne göre, organik ürün ithal eden ve dağıtımını yapan firma sayısı 2004 yılında 10

iken 2005 yılında bu rakam 40’a yükselmiştir. Bazı Rus üreticiler organik ürün ihraç

etmektedirler, ancak Grunwald bu firmaların arzının Moskova’daki mağazalarda

satılamayacak kadar az olduğunu belirtmektedir. Grunwald ve Globus Gurmet’e satılan

ürünlerin pek çoğu AB ülkelerinden (özellikle Almanya, İngiltere, Fransa ve Belçika’dan)

ithal edilmektedir.

“ARMI Marketing Agency” tarafından yapılan araştırmada tüketicilerin % 74’ünün

organik ürünleri süpermarketten, % 13’ünün uzmanlaşmış mağazalardan (specialized store),

% 13’ünün eczanelerden satın aldığını göstermiştir.

3.1.4. Dağıtım Kanalları

3.1.4.1. Süpermarketler

Süpermarketlerde çok çeşitli organik ürünler bulunmaktadır. Genellikle organik

ürünler için ayrı bölümler oluşturulmuştur. Globus Gurmet’in müşterilerinin % 2 ile % 5’i

arası özellikle organik ürün talep etmektedir ve bu oran yükselmektedir.

3.1.4.2. Uzmanlaşmış Mağazalar (Speciality Stores)

Grunwald Moskova’nın tek sadece organik ürünler satan mağazasıdır. Grunwald’da

alışveriş yapan kişilerin % 80’i organik ürünler satıldığı için burayı tercih etmektedirler.

Grunwald’da el yapımı çikolata, paketlenmiş manav ürünleri, kozmetik malzemeleri gibi pek

çok organik ürün bulunmaktadır. Bu sektörün Rusya’da büyüme potansiyeli bulunmaktadır.

Berlin’de 3 milyon civarında kişi yaşamasına rağmen 360 tane sadece organik ürünler satan

mağaza bulunurken, Moskova’da 10 milyonun üzerinde kişi yaşamasına rağmen sadece 1 tane

tüm ürünlerin organik olduğu mağaza bulunmaktadır.

3.1.4.3. Eczaneler

Eczanelerde sadece bazı organik ürünlerin satışı yapılmaktadır. Organik diabet

ürünler, düşük kalorili ürünler, bebek gıdaları, kozmetik ürünler vb. ürünler satılmaktadır.

3.1.4.4. Spor Merkezleri

Organik kek, çay, meyve suları gibi limitli sayıda ürünlerin satışı yapılmaktadır.

3.1.5. Fiyatlar

Organik ürün fiyatları konvansiyonel ürünlerle karşılaştırıldığında oldukça yüksektir.

Globus Gurmet’e göre, Rusya’da organik ürünler konvansiyonel ürünlerden % 20 ile % 50

arasında daha pahalıya satılmaktadır.

FAS Moskov tarafından Temmuz 2008’de yapılan fiyat araştırması aşağıda

belirtilmektedir. Burada yer alan Grunwald ve Globus Gurmet kalite ve müşteri hizmetine

önem veren mağazalardır. Kruglosutochno pahalı bir süpermarket, Ramstor ise pek çok

çeşitte ürünlerin bulunabildiği bir süpermarkettir.

Seçilen organik ürünlerin fiyatları % 14 ile % 85 arasında değişen oranlarda eşdeğer

ürünlere göre pahalıdır. Eğer ürün ithal edilmişse çok büyük fiyat artışları görülmektedir.

Örneğin ithal organik süt, konvansiyonel ve yurtiçinde üretilmiş süte göre % 447 oranında

daha pahalıya satılmaktadır. 

Kaynak: Fas USDA

Tablo 7. Rusya: Bazı Konvansiyonel Ür ünler in Fiyatları

ÜRÜN ÜRETİCİ MAĞAZA MİKTAR FİYAT ($)

Süt Ostankinskoye Ramstor 1 litre 1,50 – 2,01

Süt Ostankinskoye Kruglosutochno 1 litre 2,43

Elma Bilinmeyen Ramstor 6 adet 4,27 – 5,13

Erik Bilinmeyen Kruglosutochno 7 adet 14,52

Patates Bilinmeyen Kruglosutochno 16 adet 4,27

Domates Bilinmeyen Ramstor 6 adet 7,69

Yeşil biber Bilinmeyen Kruglosutochno 2 adet 12,09

Kahvaltı çayı Greenfield Kruglosutochno 50 gr 3,63

Earl Grey Çayı Ahmad Tea Ramstor 50 gr 2,01

Earl Grey Çayı Lipton Ramstor 37,5 gr 2,48

Yeşil çay Ahmad Tea Ramstor 50 gr 2,14

Yeşil çay Ahmad Tea Kruglosutochno 40 gr 3,29

Vücut losyonu Dove Ramstor 250 ml 9,83

Şampuan Dove Ramstor 200 ml 4,66 

Kaynak: FAS USDA   

3.1.6. Gelecekte Görülebilecek Gelişmeler

Rus devleti yakın zamanda ulusal organik standartları belirlemiştir. Ancak, yurtiçi

organik sertifikasyona henüz geçilmemiştir. Şu an, Rus üreticiler batılı denetleme kuruluşları

tarafından bu ülkelerin standartlarına göre sertifika alabilmektedirler. Sertifika talebinde

bulunan firmalar, Avrupa Birliği, Amerika ya da Japon standartlarına göre sertifika

alabilmektedir. Eğer Rusya ulusal sertifikalandırma kuruluşları oluşturursa, Rus organik

ürünleri için yurtiçi ve ihraç pazarları hızla büyüyebilecektir.

3.1.6.1. Sertifikalandırma İşlemlerinin Etkileri

3.1.6.1. 1. İthalata Etkileri

Rus devleti ulusal sertifikalandırma prosedürünü oluşturursa, Rus ürünleri, ithal

organik ürünlere göre çok daha ucuz kalacaktır. Globus Gurmet, bu durumda bazı ürünleri,

ithal organik ürünlerin yarı fiyatına satabileceklerini tahmin etmektedir. Grunwald göre;

organik süt Almanya’dan ithal edilene göre 1/3 oranında daha ucuz olacaktır.

Rus tedarikçiler organik pazarına girdikçe yabancı organik üreticiler rekabetçiliği

koruyabilmek için fiyatlarını düşürmek zorunda kalacaklardır. Aksi durumda, pazar paylarını

kaybedecekler ve ithalat düşmeye başlayacaktır. Bu durumda pazara hakim pek çok Avrupa

Birliği üyesi ülke ihracatçısı olumsuz yönde etkilenecektir. Diğer taraftan, Amerikalı

ihracatçılar öncelikle organik çay ve organik kozmetik ürünler sattıkları için Rus üreticilerin

bu sektörlere ilk etapta yönelmesi beklenmemekte ve rekabet ortamının Amerikalı ihracatçılar

için oluşmayacağı düşünülmektedir.

İki önemli faktör organik Rus ürünlerinin ithal ürünlerden daha ucuz olmasını

sağlayacaktır. Bunlardan ilki; ithal ürünler için var olan lojistik engellerdir. Globus Gurmet’e

göre lojistik Avrupa Birliği ülkelerinden ithal edilen ürünlerin pazara girmesini zorlaştıran en

önemli faktördür. İkincisi ise, sertifikasyon maliyetleridir. Uluslararası denetim kuruluşları

yerel denetim kuruluşlarına göre çok daha yüksek ücretler talep etmektedirler. Örneğin,

Şili’de yerel bir sertifikasyon kuruluşu olan CCO bir günlük denetim için kişi başı 187 US $

talep ederken, Arjantinli bir sertifikalandırma kuruluşu olan Argencert 450 US $ talep

etmektedir.

Globus Gurmet ve Grunwald yerel sertifikasyon maliyetlerinin uluslararası

sertifikasyon maliyetlerine göre çok daha ucuz olacağı konusunda ortak görüşe sahiptirler.

Uluslararası denetim maliyetleri bazı Rus üreticilerin sertifikalanmasında caydırıcı etki

göstermiştir. Sebze üreticisi olan “Balaya Dacha” süt üreticisi olan Rukoe Moloko bu tür

firmalara örnek olarak gösterilebilir.

3.1.6.1.2. İhracata Etkileri

Avrupa Birliği, Amerika ve Japonya’nın farklı organik standartları bulunmaktadır.

Örneğin, Avrupa Birliği ülkelerinde organik ve konvansiyonel ürünlerin aynı tarlada

yetiştirilmesine müsaade edilmezken Amerika için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.

“Russian Regional Environmental Center”a göre; Rus organik ürünler standartları

Avrupa Birliği, ABD ve Japon gereklilikleri ile uyumlu olacak ve bu sayede her üç pazara da

Rus organik ürünlerinin ihracatı uygun hale gelecektir.

Standartların Avrupa Birliği ile denk hale getirilmesi ihracatı önemli ölçüde

etkileyecektir. Avrupa Birliği, Rusya’nın en önemli organik ürün ihraç pazarı olarak

görülmektedir. Eğer, Rus hükümeti Avrupa Birliği ile bir denklik anlaşması yaparsa, Rusya

Avrupa Birliği’nin ihracat için sertifikalandırılmış üçüncü ülkeler listesinde yer alacaktır.

2006’dan beri sadece 9 ülke bu listeye girebilmiştir. Bu ülkeler; Arjantin, Avustralya, Kosta

Rika, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, İsrail, Yen, Zelanda ve İsviçre’dir. Bu listede yer almak

bürokrasiyi azaltacak ve ihracat prosedürlerini oldukça kolaylaştıracaktır.

Bazı Rus üreticileri, hali hazırda organik ürün ihracatı gerçekleştirmektedirler. Bu

firmalar organik sertifikasyondan faydalanacaklardır. 2005 yılında, AGROSOFIA 30 organik

sertifikalı Rus tarım arazisi olduğunu belirtmiştir. Bunlar çoğunlukla Karadeniz Bölgesi

(Kursk, Belgorod, Tula), Sibirya (Omsk, Novosibirsk), Kuzey Batı Rusya (Arkhankelsk) ve

Güney Rusya (Stavropol)’da yer almaktadır. Rusya’da, organik olarak karabuğday, darı,

alfalfa, keten ve doğal olarak yetişen (üzümsü meyveler, mantar, sert kabuklu meyveler ve

baharatlar) ürünler yetiştirilmektedir.

Avrupa Birliği ülkeleri dışında Rus organik ürünlerine pazar olabilecek başka ülkeler

de bulunmaktadır. Örneğin Kanada, Rusya’dan üzümsü meyveler ithal etmektedir. Japonya

sertifikalandırma sonrasında Rusya’dan organik balık ithal etmek için beklemektedir.

Rusya’nın Uzak Doğu’da bulunan toprakları organik tarım için oldukça elverişli olup zengin

Asya ülkelerine buradan ihracat yapabilecektir. Çin, Hong Kong, Malezya, Kore, Singapur ve

Tayland organik ürünlere talebin arttığı önemli Asya ekonomileridir. Amerika da Rusya için

potansiyel bir pazar olup, bazı Rus firmaları halihazırda Amerika’ya işlenmiş organik ürünler

ihraç etmektedir.

3.1.6.1.3. Tüketiciler Üzerine Etkileri

Rusya’da tüketicilerin “organik etiketine” bakış açıları birbirinden farklıdır. Örneğin,

Grunwald, tüketicilerin organik kelimesinin ne anlama geldiğini tam olarak anlamadığını fark

etmiştir. Milli bir organik standarda sahip olunması ile tüketicilerin organik konusundaki

bilinci artacaktır. 

Ayrıca, milli bir sertifikasyon süreci tüketicilerin ürün etiketlerine olan güvenini

artıracaktır. “CVS Consulting”e göre Moskovalı tüketicilerin % 38’i ürünlerin üzerindeki

etiketlere güvenmemektedirler. Sertifikalandırma işlemi gerçekleşirse tüketicilerin organik

etiketlemeye daha fazla güven duyacağı tahmin edilmektedir. 

Etiketler : Rusya organik ürünler pazarı ,Rusya daki organik ürünler fiyatları ,Rusya organik ürünler dağıtım kanalları ,