QURUQ O'RIK EKSPORT BOZORI TADQIQOT HISOBOTI 

(USHBU HISOBOT EKIZLAR BURJI SUN'IY AQL TOMONIDAN TAYYORLANGAN.)

**O'zbekistonning quritilgan o'rik (HS CODE: 081310) eksporti uchun yangi bozorlarni o'rganish bo'yicha hisobot** .

**1) Boshlang'ich so'rov:**

Avvalo, quritilgan o'rik (HS CODE: 081310) eksporti uchun batafsil bozor tahlilini o'tkazamiz.

**O'zbekistonning hozirgi eksport holati (Umumiy):**

O'zbekiston turli sohalarda, jumladan, qishloq xo'jaligi mahsulotlari, to'qimachilik, energetika va tog'-kon sanoatida eksport qiladi. So'nggi yillarda hukumatning eksportni diversifikatsiya qilish va yangi bozorlarga chiqish harakatlari kuchaydi. Qishloq xo'jaligi mahsulotlari, ayniqsa meva va sabzavotlar, muhim eksport tovarlari hisoblanadi.

**O'zbekistonning eng yirik 5 ta mavjud eksport bozori (Umumiy):**

Hozirgi ma'lumotlarga ko'ra, O'zbekistonning eng yirik 5 ta eksport bozori odatda quyidagilardan iborat:

1. **Rossiya:** An'anaviy ravishda muhim savdo hamkori.
2. **Xitoy:** Tez o'sib borayotgan bozor va muhim xaridor.
3. **Qozog'iston:** Qo'shni davlat bo'lganligi sababli kuchli savdo aloqalari mavjud.
4. **Turkiya:** Geografik yaqinlik hamda madaniy aloqalar savdoni qo'llab-quvvatlaydi.
5. **Qirg'iziston:** Mintaqaviy savdoning muhim qismi.

**Yuqori salohiyatli 3 ta yangi maqsadli bozor (Quritilgan o'rik uchun taxminiy):**

Quritilgan o'rik (HS CODE: 081310) bo'yicha salohiyatga ega bo'lgan 3 ta yangi maqsadli bozor sifatida quyidagilarni taklif qilishim mumkin (batafsil tahlillar quyida keltirilgan):

1. **Germaniya:** Yevropaning eng yirik iqtisodiyoti va quritilgan mevalarni iste'mol qilish darajasi yuqori.
2. **Kanada:** Rivojlangan bozor va importga bog'liqlik darajasi yuqori.
3. **Polsha:** Yevropa Ittifoqi ichida o'sib borayotgan bozor va quritilgan mevalarga talabning ortishi.

**2) Bozor tahlili:**

Endi taklif etilgan ushbu 3 ta maqsadli bozor uchun batafsil tahlillarga o'tamiz:

**a) Germaniya bozori tahlili (Quritilgan o'rik - HS CODE: 081310):**

* **Bozor hajmi:** Germaniya Yevropadagi eng yirik quritilgan meva bozorlaridan biridir. Quritilgan o'rikka bo'lgan talab barqaror va sog'lom gazaklar tendentsiyalari bilan birga o'sish salohiyatiga ega. Aniq bozor hajmi raqamlari uchun joriy import statistikasiga murojaat qilish kerak.

* **O'sish tendentsiyasi:** Sog'lom turmush tarziga bo'lgan e'tiborning ortishi va tabiiy tatlandırgichlarga bo'lgan qiziqish quritilgan meva bozorining umumiy o'sishini qo'llab-quvvatlaydi. Quritilgan o'rik ham bu tendentsiyadan ijobiy ta'sirlanmoqda.

* **Import qiymatlari:** Germaniya quritilgan o'rikka bo'lgan ehtiyojining katta qismini import orqali qoplaydi. Turkiya, Eron va boshqa Markaziy Osiyo davlatlari muhim yetkazib beruvchilar qatoriga kiradi.

* **Raqobat tahlili:** Germaniya bozorida Turkiya, Eron, Janubiy Afrika va ba'zi Yevropa davlatlari muhim raqobatchilardir. O'zbekistonning raqobatbardosh ustunliklari orasida mahsulot sifati va potentsial ravishda arzonroq narxlar bo'lishi mumkin.

* **Kirish to'siqlari:** Yevropa Ittifoqining oziq-ovqat xavfsizligi standartlari va sifat talablari muhim kirish to'siqlaridir. Bundan tashqari, etiketlash va qadoqlash bo'yicha ham ma'lum qoidalarga rioya qilish kerak.

* **Narxlar diapazoni:** Quritilgan o'rik narxlari sifatiga, naviga (tabiiy quritilgan, oltingugurtlangan va h.k.), qadoqlanishiga va brendiga qarab farqlanadi. Odatda, chakana narxlar bir kilogramm uchun 3-7 yevro atrofida bo'lishi mumkin.

* **Narxlash strategiyalari:** Bozorga kirish uchun raqobatbardosh narxlash strategiyasi qo'llanilishi mumkin. Yuqori sifatli mahsulotni taklif qilish orqali o'rta-yuqori segmentda joylashish ham variant bo'lishi mumkin. Uzoq muddatda brend tanilishini oshirish muhimdir.

* **Taqsimlash kanallari:**

* **Ulgurji sotuvchilar va import qiluvchilar:** Katta hajmdagi xaridlar uchun muhim kanal.

* **Supermarketlar va gipermarketlar:** Quritilgan o'rikning oxirgi iste'molchiga yetkazilishining asosiy kanallari.

* **Sog'lom oziq-ovqat do'konlari va organik mahsulotlar sotadigan joylar:** Ayniqsa tabiiy va organik quritilgan o'rik uchun muhim kanal.

* **Onlayn chakana sotuvchilar:** Elektron tijorat platformalari tobora ahamiyat kasb etmoqda.

* **Potentsial import qiluvchi/xaridor firmalar (Germaniya):**

1. **Seeberger GmbH:** Quritilgan mevalar, yong'oqlar va gazaklar bo'yicha yirik yetkazib beruvchi. (Profil: Keng mahsulot assortimenti, kuchli tarqatish tarmog'i)

2. **Kalfany Süße Werbung GmbH & Co. KG:** Qandolat va quritilgan meva sohasida faoliyat yurituvchi firma. (Profil: Chakana savdoga yo'naltirilgan, turli xil qadoqlash variantlarini taklif qiladi)

3. **Naturkost Übelhör GmbH & Co. KG:** Organik va tabiiy oziq-ovqat mahsulotlarini import qiluvchi va ulgurji sotuvchi. (Profil: Organik sertifikatlangan mahsulotlarga e'tibor qaratilgan)

4. **Frischeparadies GmbH & Co. KG:** Yuqori sifatli va maxsus oziq-ovqat mahsulotlarini import qiluvchi. (Profil: Gurme segmentiga mo'ljallangan)

5. **August Storck KG:** Keng chakana savdo tarmog'iga ega yirik oziq-ovqat kompaniyasi (quritilgan mevalar ham kiradi). (Profil: Katta hajmdagi ta'minot zanjiri)

* **Bozorga kirish strategiyasi bo'yicha tavsiyalar (Germaniya):**

* **Sifat va sertifikatsiya:** Yevropa Ittifoqi standartlariga mos yuqori sifatli mahsulotlarni taklif qilish va zarur sertifikatlarni (masalan, organik sertifikat) olish muhimdir.
* **To'g'ri hamkorni tanlash:** Germaniya bozorini yaxshi biladigan, ishonchli import qiluvchi yoki distribyutor bilan hamkorlik qilish muhim ahamiyatga ega.
* **Ko'rgazmalarda ishtirok etish:** Sanoat ko'rgazmalarida ishtirok etish orqali potentsial xaridorlar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa o'rnatish va mahsulotlarni tanishtirish foydali bo'ladi (masalan, Anuga, BioFach).
* **Marketing va reklama:** Mahsulotlarning afzalliklari va O'zbekistonning quritilgan o'rik ishlab chiqarishdagi ustunliklarini ta'kidlaydigan marketing materiallarini tayyorlash muhimdir.

**b) Kanada bozori tahlili (Quritilgan o'rik - HS CODE: 081310):**

* **Bozor hajmi:** Kanada quritilgan mevalarni iste'mol qilish darajasi yuqori bo'lgan rivojlangan bozordir. Quritilgan o'rikka bo'lgan talab barqaror va sog'lom turmush tarzi tendentsiyalari bilan birga o'sish salohiyatiga ega.
* **O'sish tendentsiyasi:** Kanadada sog'lom gazaklar va tabiiy oziq-ovqatlarga bo'lgan talab ortib bormoqda. Bu holat quritilgan o'rik kabi mahsulotlarning bozor o'sishini qo'llab-quvvatlaydi.
* **Import qiymatlari:** Kanada quritilgan o'rikka bo'lgan ehtiyojining katta qismini import orqali qoplaydi. Turkiya, AQSh va boshqa davlatlar muhim yetkazib beruvchilar hisoblanadi.
* **Raqobat tahlili:** Kanada bozorida Turkiya, AQSh, Janubiy Afrika va ba'zi boshqa davlatlar raqobatlashmoqda. O'zbekistonning raqobatbardosh ustunligi mahsulot sifati va narxi bo'lishi mumkin.
* **Kirish to'siqlari:** Kanadaning oziq-ovqat xavfsizligi standartlari va etiketlash talablari muhim kirish to'siqlaridir. Bundan tashqari, Kanada va O'zbekiston o'rtasidagi savdo bitimlari va tariflari ham e'tiborga olinishi kerak.
* **Narxlar diapazoni:** Quritilgan o'rik narxlari sifatiga, naviga va qadoqlanishiga qarab farqlanadi. Chakana narxlar odatda bir kilogramm uchun 4-8 Kanada dollari atrofida bo'lishi mumkin.
* **Narxlash strategiyalari:** Raqobatbardosh narxlash va yuqori sifatli mahsulotni taklif qilish orqali bozorda o'z o'rnini egallash mumkin. Niş bozorlarga (masalan, organik quritilgan o'rik) e'tibor qaratish ham variant bo'lishi mumkin.
* **Taqsimlash kanallari:**
* **Import qiluvchilar va distribyutorlar:** Kanada bozoriga kirish uchun muhim hamkorlardir.
* **Yirik supermarketlar tarmog'i:** Loblaws, Sobeys, Metro kabi yirik tarmoqlar asosiy tarqatish kanallaridan biridir.
* **Tabiiy va organik oziq-ovqat do'konlari:** Quritilgan o'rikning ushbu segmentda ham muhim o'rni bor.
* **Onlayn chakana sotuvchilar:** Elektron tijorat platformalari Kanadada ham o'sib bormoqda.

* **Potentsial import qiluvchi/xaridor firmalar (Kanada):**


1. **Sun-Maid Growers of California (Kanada ofisi):** Quritilgan meva sohasida global o'yinchi. (Profil: Keng mahsulot assortimenti, kuchli brend tanilishi)

2. **Nature's Path Foods:** Organik nonushta va gazaklar ishlab chiqaruvchisi va yetkazib beruvchisi. (Profil: Organik va sog'lom mahsulotlarga e'tibor qaratilgan)

3. **President's Choice (Loblawsning o'z brendi):** Yirik chakana savdo tarmog'ining o'z brendi sifatida to'g'ridan-to'g'ri ta'minotni amalga oshirishi mumkin. (Profil: Keng tarqatish tarmog'iga ega)

4. **Bulk Barn Foods Limited:** Ommaviy oziq-ovqat mahsulotlari chakana sotuvchisi. (Profil: Turli xil quritilgan mevalarni ommaviy ravishda sotadi)

5. **Organic Garage Ltd.:** Organik va tabiiy oziq-ovqat mahsulotlari chakana sotuvchisi. (Profil: Niş bozorga yo'naltirilgan)

* **Bozorga kirish strategiyasi bo'yicha tavsiyalar (Kanada):**

* **Kanada oziq-ovqat xavfsizligi standartlariga muvofiqlik:** Mahsulotlarning Kanadaning qat'iy oziq-ovqat xavfsizligi standartlariga mosligiga ishonch hosil qilish kerak.
* **Mahalliy hamkorlik:** Kanada bozorini yaxshi biladigan import qiluvchi yoki distribyutor bilan hamkorlik qilish muhimdir.
* **Savdo ko'rgazmalarida ishtirok etish:** Kanadadagi oziq-ovqat ko'rgazmalarida ishtirok etish orqali potentsial xaridorlar bilan aloqa o'rnatish mumkin (masalan, SIAL Canada).
* **Etiketlash va qadoqlash:** Kanadaning etiketlash talablariga mos qadoqlardan foydalanish kerak (ingliz va frantsuz tillarida etiketlash majburiy bo'lishi mumkin).

**c) Polsha bozori tahlili (Quritilgan o'rik - HS CODE: 081310):**

* **Bozor hajmi:** Polsha Yevropa Ittifoqi ichida o'sib borayotgan iqtisodiyotga va quritilgan mevalarni iste'mol qilish darajasi ortib borayotgan bozorga ega. Quritilgan o'rikka bo'lgan talab barqaror ravishda o'sib bormoqda.
* **O'sish tendentsiyasi:** Polshada sog'lom turmush tarzi tendentsiyalari va gazak iste'molining ortishi quritilgan meva bozorining o'sishini qo'llab-quvvatlaydi.
* **Import qiymatlari:** Polsha quritilgan o'rikka bo'lgan ehtiyojining muhim qismini import orqali qoplaydi. Turkiya, Eron va boshqa davlatlar asosiy yetkazib beruvchilar hisoblanadi.
* **Raqobat tahlili:** Polsha bozorida Turkiya, Eron, O'zbekiston (hozirgi vaqtda kamroq ulushga ega bo'lishi mumkin) va boshqa Yevropa Ittifoqi davlatlari raqobatlashmoqda. O'zbekistonning ustunligi raqobatbardosh narxlar va potentsial ravishda yuqori sifatli mahsulotlar bo'lishi mumkin.
* **Kirish to'siqlari:** Yevropa Ittifoqi a'zosi bo'lganligi sababli Yevropa Ittifoqining oziq-ovqat xavfsizligi standartlari va sifat talablari amal qiladi. Etiketlash va qadoqlash bo'yicha Yevropa Ittifoqi qoidalariga rioya qilish kerak.
* **Narxlar diapazoni:** Quritilgan o'rik narxlari sifatiga, naviga va qadoqlanishiga qarab o'zgaradi. Chakana narxlar odatda bir kilogramm uchun 8-15 Polsha zlotisi atrofida bo'lishi mumkin.
* **Narxlash strategiyalari:** Raqobatbardosh narxlar bilan bozorga kirish va vaqt o'tishi bilan sifatni yaxshilash muhimdir. O'rta va uzoq muddatda brendni yaratishga qaratilgan strategiyalar ishlab chiqilishi mumkin.
* **Taqsimlash kanallari:**
* **Ulgurji sotuvchilar va import qiluvchilar:** Polshadagi yirik oziq-ovqat ulgurji sotuvchilari va import qiluvchilari muhim rol o'ynaydi.
* **Supermarketlar va gipermarketlar:** Biedronka, Lidl, Kaufland kabi yirik tarmoqlar asosiy tarqatish kanallaridir.
* **Mahalliy do'konlar va bakkallar:** Kichikroq chakana sotuvchilar ham muhim ulushga ega.
* **Onlayn chakana sotuvchilar:** Elektron tijorat platformalari Polshada ham o'sib bormoqda.

* **Potentsial import qiluvchi/xaridor firmalar (Polsha):**

1. **Polski Koszyk Sp. z o.o.:** Oziq-ovqat mahsulotlarini import va tarqatish bilan shug'ullanadigan firma. (Profil: Keng mahsulot assortimenti, turli chakana savdo kanallariga tarqatish)

2. **Eurohansa Sp. z o.o.:** Meva, sabzavot va quritilgan mevalarni import qiluvchi. (Profil: Yangi va quritilgan mahsulotlarga e'tibor qaratilgan)

3. **мережа магазинів Żabka Polska Sp. z o.o.:** Keng do'konlar tarmog'i, to'g'ridan-to'g'ri ta'minotni amalga oshirishi mumkin. (Profil: Keng chakana savdo tarmog'i)

4. **Lidl Polska Sp. z o.o.:** Yirik supermarketlar tarmog'i, o'z ta'minot zanjiriga ega bo'lishi mumkin. (Profil: Xalqaro ta'minot tarmog'i)

5. **Auchan Polska Sp. z o.o.:** Gipermarketlar tarmog'i, to'g'ridan-to'g'ri importni amalga oshirishi mumkin. (Profil: Katta hajmdagi chakana savdo)

* **Bozorga kirish strategiyasi bo'yicha tavsiyalar (Polsha):**

* **Yevropa Ittifoqi standartlariga muvofiqlik:** Mahsulotlarning Yevropa Ittifoqining oziq-ovqat xavfsizligi va sifat standartlariga mos bo'lishi shart.
* **Mahalliy til va madaniyatga mos marketing:** Polsha tilida marketing materiallarini tayyorlash va Polsha madaniyatiga mos yondashuvlarni qo'llash muhimdir.
* **Savdo ko'rgazmalarida ishtirok etish:** Polshadagi oziq-ovqat ko'rgazmalarida ishtirok etish orqali potentsial biznes hamkorlar bilan tanishish mumkin (masalan, Polagra Food).
* **Narx raqobati:** Polsha bozorida narxga sezgirlik bo'lishi mumkin, shuning uchun raqobatbardosh narxlash strategiyasi muhimdir.

**3) Aloqa:**

**a) Potentsial xaridorga ingliz tilidagi elektron pochta xabarining namunasi:**

Mavzu: O'zbekistondan quritilgan o'rik haqida so'rov

Hurmatli [Aloqador shaxsning ismi/Xaridlar bo'limi],

Mening ismim [Sizning ismingiz] va men O'zbekistondagi [Sizning kompaniyangiz nomi] da [Sizning lavozimingiz]man. Biz yuqori sifatli quritilgan o'rik (HS CODE kodi 081310) ishlab chiqaruvchi va eksport qiluvchi nufuzli kompaniyamiz.

O'zbekiston o'zining mazali va tabiiy quyoshda quritilgan o'riklari bilan mashhur va biz hozirda eksport bozorlarimizni kengaytirishni maqsad qilganmiz. Biz [Maqsadli bozor davlati]dagi quritilgan mevalar bozorini katta qiziqish bilan kuzatib keldik va ishonamizki, bizning yuqori sifatli quritilgan o'riklarimiz sizning mahsulot assortimentingiz uchun qimmatli qo'shimcha bo'lishi mumkin.

Biz sizning kompaniyangiz bilan potentsial biznes imkoniyatlarini muhokama qilishdan juda manfaatdormiz. Iltimos, quritilgan o'rik import qilishga qiziqishingiz bormi va sifat, qadoqlash va miqdor bo'yicha aniq talablaringiz qanday ekanligini bizga ma'lum qiling.

So'rovingizga binoan biz sizga namunalar va batafsil mahsulot katalogimizni taqdim etishdan mamnun bo'lamiz.

Vaqtingiz va e'tiboringiz uchun rahmat. Tez orada sizdan javob kutib qolamiz.

Hurmat bilan,

[Sizning ismingiz]

[Sizning kompaniyangiz nomi]

[Aloqa ma'lumotlaringiz (Telefon, Elektron pochta)]

[Veb-saytingiz (ixtiyoriy)]

**b) Hisobot tili:**

Hisobot sizning so'rovingizga binoan **o'zbek tilida** tayyorlandi.

Umid qilamanki, ushbu batafsil bozor tahlili va tavsiyalar O'zbekistonning quritilgan o'rik eksporti uchun yangi bozorlar topishga qaratilgan sa'y-harakatlaringizga yordam beradi. Agar sizda boshqa savollar bo'lsa yoki qo'shimcha ma'lumotga muhtoj bo'lsangiz, iltimos, murojaat qilishdan tortinmang. Sizga yordam berishdan mamnunman.