1. Giriş: ABD sermayesinin Türkiye'deki stratejik önemi
ABD, Türkiye'nin önde gelen yatırımcı ülkelerinden biri olup, yatırım akışı genellikle büyük ölçekli ve stratejik sektörlere yöneliktir. Türkiye'nin genç nüfusu, büyük iç pazarı, coğrafi konumu ve NATO üyeliği gibi faktörler, özellikle teknoloji, finans ve ilaç sanayii alanındaki ABD merkezli dev şirketler için ülkeyi cazip bir merkez haline getirmektedir. ABD yatırımları, yerel istihdam ve teknoloji transferi açısından büyük önem taşımaktadır.
2. İstatistiklerle ABD sermayesinin dağılımı
a) Şirket kuruluşları
- Türkiye'de aktif olarak faaliyet gösteren ABD iştiraklerinin toplam sayısı **2.500'den fazladır**.
- Son 5 yıllık ortalamada, ABD sermayeli yeni kurulan şirket sayısı yıllık **450 ile 550** arasında seyretmektedir.
- ABD, GSYİH'ya katkı ve yarattığı istihdam açısından Türkiye'deki en büyük yabancı yatırımcılar arasında üst sıralarda yer almaktadır.
b) Coğrafi dağılım
- **İstanbul** (%70): Finans, teknoloji, perakende ve bölgesel merkezlerin ana durağıdır.
- **Ankara** (%15): Savunma, havacılık ve hükümet ilişkileri odaklı şirketlerin tercihi.
- **İzmir/Kocaeli** (%5): İmalat, lojistik ve tedarik zinciri merkezleri.
c) Sektörel dağılım
| Sektör | Firma Sayısı | Toplam Sermaye Payı (%) | Stratejik Önem |
|---|---|---|---|
| Finans & Sigorta | ~150 | %35 | Çok Yüksek |
| Bilişim & İletişim | ~600 | %25 | Yüksek |
| İmalat & Otomotiv | ~350 | %15 | Orta |
| İlaç & Sağlık Hizmetleri | ~100 | %10 | Yüksek |
| Toptan & Perakende | ~500 | %5 | Orta |
| Veriler temsili olup, gerçek dağılım dönemsel olarak farklılık gösterebilir. | |||
3. Önemli ABD Yatırımları ve Projeleri
a) Teknoloji ve Dijitalleşme
- Microsoft, Google ve Amazon gibi teknoloji devleri, Türkiye'yi bölgesel bulut ve yazılım hizmetleri için önemli bir merkez olarak konumlandırmaktadır.
- Amerikan risk sermayesi fonları (Venture Capital), son yıllarda Türk girişimcilik ekosistemine önemli ölçüde yatırım yapmıştır.
b) Savunma ve Havacılık
- ABD merkezli savunma şirketleri, NATO iş birlikleri çerçevesinde Türkiye'de uzun soluklu projeler yürütmektedir.
- Boeing ve Lockheed Martin gibi büyük firmaların, Türk tedarikçilerle güçlü iş ilişkileri bulunmaktadır.